Kalça Kireçlenmesi Nedir? Cerrahi ve Cerrahi Dışı Yaklaşımlar

Kalça Kireçlenmesi Nedir? Cerrahi ve Cerrahi Dışı Yaklaşımlar

Kalça kireçlenmesi, özellikle yaşlı bireylerde yaygın görülen, eklemde kıkırdak harabiyetiyle karakterize bir durumdur. Hem cerrahi hem de cerrahi dışı tedavi yöntemleri ile semptomlar hafifletilmekte ve hastanın yaşam kalitesi artırılmaktadır.

Kalça kireçlenmesi, tıp literatüründe osteoartrit olarak adlandırılan, kalça eklemindeki kıkırdak dokusunun zamanla aşınması ve eklem yüzeylerinin bozulması sonucu ortaya çıkan kronik bir eklem hastalığıdır. Kalça, vücudun en büyük ve en yüklü eklemlerinden biri olduğu için kireçlenme burada görüldüğünde hastanın yaşam kalitesi ciddi oranda etkilenir. Kalça kireçlenmesi, ileri yaş, obezite, eklem yaralanmaları, genetik faktörler veya kalçayı ilgilendiren doğumsal deformiteler gibi pek çok nedene bağlı gelişebilir.  

Kalça eklemindeki kıkırdak zamanla incelir, sertleşir ve kaybolmaya başlar. Bu durum eklemin hareketini kısıtlar, sürtünme oluşmasına yol açar ve ağrı başlar. Kireçlenme ilerledikçe, eklemi çevreleyen kemiklerde osteofit (kemik çıkıntıları) oluşabilir ve eklemde sertlik meydana gelir. Sonuçta hasta yürürken, merdiven çıkarken veya uzun süre ayakta kalırken ağrı, hareket kısıtlılığı ve fonksiyon kaybı yaşar.  

Kalça Kireçlenmesi Belirtileri  

Kalça kireçlenmesinin en temel belirtisi eklemde ağrıdır. Başlangıçta ağrı daha çok aktivite sırasında ortaya çıkarken, ilerleyen dönemlerde dinlenme halinde bile hissedilebilir. Belirgin ağrı genellikle kasık, dış kalça veya diz çevresinde hissedilir. Kireçlenmenin neden olduğu eklem sertliği sabahları veya uzun süreli dinlenmenin ardından ortaya çıkar ve hareketle hafifler. Hastalarda yürüme bozukluğu, özellikle zorlanmalarda topallama görülebilir.  

Kalça Kireçlenmesinin Nedenleri

Kalça kireçlenmesinin oluşmasında birçok faktör rol oynar. Bunlar arasında:  

• Yaş: İleri yaşla birlikte eklem kıkırdağı yapısında ve işlevinde bozulmalar görülür.  
• Genetik yatkınlık: Ailede kalça kireçlenmesi öyküsünün bulunması riski artırır.  
• Daha önce geçirilmiş kalça kırıkları, çıkıkları ve diğer travmalar.  
• Doğumsal kalça displazisi gibi eklem yüzeylerinin normalden farklı oluşması.  
• Obezite: Aşırı kilo kalça eklemine mekanik yük bindirir, kıkırdak aşınmasını hızlandırır.  
• Spor yaralanmaları ve tekrarlayan mikrotravmalar.  
• Metabolik hastalıklar ve inflamatuar eklem hastalıkları da kireçlenmenin ilerlemesini etkileyebilir.

Tedavi Yaklaşımları

Kalça kireçlenmesi tedavisi, hastanın semptomlarının şiddetine, yaşam tarzına ve genel sağlık durumuna bağlı olarak cerrahi ve cerrahi dışı yöntemleri içerebilir. Amaç ağrıyı azaltmak, eklem fonksiyonunu korumak ve hastanın günlük yaşam aktivitelerini kolaylaştırmaktır.  

Cerrahi Dışı Tedavi Yöntemleri

Hastalığın erken dönemlerinde veya cerrahi müdahaleye uygun olmayan hastalarda konservatif tedaviler tercih edilir.  

• Fizik tedavi ve egzersiz: Kas gücünü artıran, eklem hareket açıklığını koruyan ve ağrıyı azaltan programlar uygulanır. Su içinde yapılan egzersizler eklem üzerindeki yükü azaltarak fayda sağlar.  
• Ağrı kesici ve iltihap giderici ilaçlar: Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) gibi ilaçlar ağrının kontrolünde kullanılır.  
• Kilo verme: Özellikle obez hastalar için kalça üzerindeki yükün azaltılması önemlidir.  
• Destekleyici cihazlar: Yürüyüş sırasında kullanılan baston veya yürüteç gibi yardımcılar eklemi korur.  
• İntraartiküler enjeksiyonlar: Hyaluronik asit veya kortikosteroid enjeksiyonları geçici rahatlama sağlayabilir.  
• Yaşam tarzı değişiklikleri: Ağrıyı artıran aktivitelerden kaçınmak, düşük etkili egzersizlere yönelmek önemlidir.

Cerrahi tedavi yöntemleri

Kalça kireçlenmesinde cerrahi tedavi genellikle konservatif yöntemlere cevap alınamadığında ve yaşam kalitesi belirgin şekilde azaldığında düşünülür. Cerrahi seçenekler arasında:  

• Total kalça protezi (Artroplasti): İleri derece kireçlenmede en sık uygulanan yöntemdir. Hasar görmüş eklem yüzeyleri çıkarılarak yerlerine yapay eklem yerleştirilir. Ameliyat sonrası hastalar genellikle kısa sürede ağrılarından kurtulur ve hareket kabiliyetleri artar.  
• Yarı protez ve olguya özel kıkırdak onarımları: Özellikle genç hastalarda koruyucu cerrahi yaklaşımlar mevcuttur.  
• Artroskopik cerrahi: Kalça eklemindeki sorunların minimal invaziv yöntemlerle tedavi edilmesini sağlar. Labrum yırtıkları veya femoroasetabüler sıkışma gibi beraber görülebilir patolojilerin tedavisi mümkün olabilir.  
• Osteotomi: Eklem yüzeyinin mekanik yükünü değiştirmek için kemiğin kesilip yeniden şekillendirildiği yapılardır.  
• Yukarıdaki cerrahi yöntemlerin seçimi hastanın yaşı, yaşam tarzı, eklemdeki hasarın derecesi ve cerrahın deneyimine göre değişir.  

Kalça kireçlenmesi olan hastaların takibinde multidisipliner yaklaşım önemlidir. Ortopedi uzmanları, fizik tedavi uzmanları ve rehabilitasyon ekipleri hastaya özel tedavi planları oluşturulmalıdır.