Artroskopi ile Femoroasetabuler Sıkışma Tedavisi
Femoroasetabuler sıkışma (FAS), kalça ekleminde ağrı ve hareket kısıtlılığına yol açan önemli bir ortopedik sorundur. Artroskopik cerrahi, minimal invaziv yapısıyla FAS tedavisinde oldukça etkili sonuçlar sunar. Bu yazıda, femoroasetabuler sıkışmanın tanımı, artroskopik tedavi yöntemleri ve iyileşme süreçleri detaylı olarak ele alınmaktadır.
Femoroasetabuler sıkışma, özellikle aktif yaşam süren genç ve orta yaş yetişkinlerde görülen, kalça ekleminin femur başı ile asetabulum (kalça yuvası) arasındaki anormal teması ifade eden bir klinik tablodur. Bu anormal temas, kalça hareketlerini kısıtlamanın yanı sıra, eklem çevresinde ağrı, labrum yırtıkları ve ilerleyici eklem dejenerasyonuna yol açabilir.
Femoroasetabuler sıkışmanın temel patofizyolojisi, femurun veya asetabulumun konumsal veya yapısal anormallikleri nedeniyle eklem yüzeylerinde sürtünmenin oluşmasıdır. Bu durum genellikle iki formasında görülür: kam tipi ve pincer tipi. Kam tipi, femur başı veya boynunun şekil bozukluğu sonucu kemik çıkıntısının oluşmasına bağlıdır. Pincer tipi ise asetabulumun fazladan kaplayıcı kısmının mevcut olmasıdır. Bazı hastalarda ise her iki tip birlikte görülebilir.
Artroskopik cerrahi, femoroasetabuler sıkışmanın tedavisinde son yıllarda en çok tercih edilen yöntemlerden biri haline gelmiştir. Minimal invaziv bir teknik olan artroskopi, küçük kesilerle kalça eklemine ulaşılmasını sağlar ve eklem içerisindeki sorunlar doğrudan gözlemlenerek müdahale edilebilir. Bu yöntem hastalar için daha az ağrı, daha hızlı iyileşme ve günlük yaşama dönüş avantajları sunar.
Artroskopik tedavide cerrah, öncelikle femurun anormal kemik çıkıntılarını törpüleyerek veya yeniden şekillendirerek (femoroplasti), pincer oluşumunu ise asetabulum kenarından uygun derece keserek giderir. Bu işlem sırasında hasar görmüş labrum dokusu da onarılabilir veya tamir edilemeyen durumlarda çıkartılabilir. Kıkırdak hasarları gözlenirse, eş zamanlı olarak kıkırdak restorasyon yöntemleri de uygulanabilir.
Ameliyat öncesi değerlendirme aşaması önemlidir. Detaylı klinik muayene, kalça hareket açıklığının ölçülmesi, ağrı noktalarının belirlenmesi, manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ve bazen bilgisayarlı tomografi gibi ileri görüntüleme teknikleri ile hastanın anatomik yapısı net olarak ortaya konur. Bu sayede cerrahi planlama daha titiz yapılabilir.
Artroskopi sonrası dönemde, hastalar genellikle birkaç gün içinde yürümeye başlar ancak kalça hareketlerinin kontrollü olması ve dinlenme büyük önem taşır. Fizik tedavi programı kas gücünü artırmaya, eklem hareket açıklığını korumaya yöneliktir. İlk haftalarda yük verme kısıtlaması yapılabilir; zamanla egzersizlere ve günlük aktivitelere dönüş sağlanır. Tam iyileşme kişiye göre değişmekle birlikte genellikle 3–6 ay arasında tamamlanır.
Femoroasetabuler sıkışmanın erken dönemde tedavi edilmesi, kalça ekleminde dejeneratif değişikliklerin önlenmesi açısından kritiktir. Erken tanı ve uygun artroskopik müdahale, hastaların ağrısız mobil yaşam sürdürmeleri ve spor aktivitelerine geri dönebilmeleri için büyük avantajlar sağlar.
Bu nedenle, kalçada hareketle artan ağrı, özellikle ön tarafta ve kasık bölgesinde hissediliyorsa, femoroasetabuler sıkışma ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır. Ortopedik değerlendirmenin yanı sıra uygun görüntüleme yöntemleriyle erken tanı konulmalı, uzman ellerde artroskopik cerrahi ile tedavi planlanmalıdır.
Sıkça Sorulan Sorular
-
Femoroasetabuler sıkışma tedavisinde artroskopi neden tercih ediliyor?
Artroskopi, minimal invaziv bir yöntem olması nedeniyle daha az ağrı, daha kısa iyileşme süresi ve cerrahi sonrası komplikasyonların azalması gibi avantajlar sunar. Eklem içindeki sorunlar doğrudan gözlemlenir ve hedeflenerek müdahale edilir.
-
Artroskopik cerrahi sonrası iyileşme süreci nasıl ilerler?
Ameliyat sonrası ilk günlerde yük verme kısıtlaması olabilir. Fizik tedaviyle kaslar güçlendirilir ve eklem hareket açıklığı korunur. İyileşme genellikle 3–6 ay arasında tamamlanır ancak hastanın yaşına, genel sağlık durumuna ve ameliyatın kapsamına göre değişkenlik gösterebilir.
-
Femoroasetabuler sıkışmanın belirtileri nelerdir?
Kalçada, özellikle kasık ve ön bölgede hareketle artan ağrı, eklemde kısıtlılık ve bazen takılma hissi sık görülür. Ağrı özellikle oturma, yürüyüş ve özellikle kalça fleksiyonu gerektiren hareketlerde belirginleşir.
-
Labrum yırtığı femoroasetabuler sıkışma ile nasıl ilişkilidir?
Femoroasetabuler sıkışma sonucu anormal kemik temasları labrum adı verilen kıkırdak yapı üzerinde yırtıklara neden olabilir. Labrum yırtıkları eklemde ağrı ve fonksiyon kaybı yaratır ve tedavi sırasında artroskopi ile onarılabilir.
-
Artroskopik cerrahi herkese uygun mudur?
Hastanın genel sağlık durumu, eklem yapısı, kıkırdak hasarının derecesi ve yaş gibi faktörlere bağlı olarak değerlendirilir. İleri derecede eklem artriti olan hastalarda artroskopik cerrahi yerine protez cerrahisi düşünülebilir. Bu nedenle, uzman hekim değerlendirmesi şarttır.