Genç Hastalarda Kireçlenmeye Alternatif: Osteotomi

Protez İçin Erken mi? Doğal Eklem Korunabilir mi?

Diz ya da kalça ekleminde kıkırdak kaybı ve yük dağılımı bozukluğu yaşayan genç ve aktif bireyler, çoğu zaman “protez için çok erken” tanımıyla karşılaşır. Bu hasta grubunda eklem ağrısını kontrol altına almak ve fonksiyon kaybını önlemek amacıyla uygulanan en etkili cerrahi yaklaşımlardan biri osteotomidir. Özellikle eklem yüzeylerinin tamamı değil, sadece bir bölümü etkilenmişse; osteotomi sayesinde eklem korunabilir, ağrı azaltılabilir ve yıllarca protez cerrahisine ihtiyaç duyulmadan kaliteli yaşam sürdürülebilir.

Bu yazıda, osteotominin genç hastalar için neden değerli bir seçenek olduğunu, hangi durumlarda uygulanabileceğini ve sürecin avantajlarını detaylı şekilde inceliyoruz.

Osteotomi Nedir?

Osteotomi, kemiğin kontrollü şekilde kesilerek yeniden hizalanması işlemidir. Amaç, eklemdeki yük dağılımını değiştirmek ve hasarlı bölgenin üzerindeki baskıyı sağlıklı bölgeye yönlendirmektir. Bu sayede hasarlı kıkırdak alanının üzerine binen yük azalır, ağrı hafifler ve eklemdeki dejenerasyon süreci yavaşlatılır.

Dizde en sık uygulanan yöntem yüksek tibial osteotomi (HTO) iken, kalçada periasetabular osteotomi (PAO) genç bireylerde displaziye bağlı gelişen ağrıların kontrolünde tercih edilir.

Neden Genç Hastalarda Tercih Edilir?

Genç hastalarda eklem hasarı genellikle tek taraflı ve sınırlıdır. Bu kişiler günlük yaşamda aktif, sporla ilgilenen ve iş hayatında dinamik bireylerdir. Total protez gibi eklemi tamamen değiştiren cerrahiler, bu yaş grubunda hem gereksiz cerrahi yük hem de protezin ömrü açısından ideal seçenek olmayabilir.

Osteotomi ile:

• Doğal eklem korunur
• Eklemin yapısı bozulmaz
• Spora ve aktif yaşama dönüş mümkündür
• İleride protez gerekirse daha sağlam kemik yapısıyla yapılabilir

Bu yönüyle osteotomi, genç hastalar için eklem koruyucu stratejilerin en etkililerindendir.

Hangi Durumlarda Uygulanır?

Osteotomi aşağıdaki durumlarda genç hastalar için etkili bir tedavi seçeneğidir:

• Diz veya kalçada tek taraflı kireçlenme (örneğin medial gonartroz)
• Mekanik bacak deformiteleri (varus-bowleg, valgus-knock knee)
• Kalça displazisi nedeniyle gelişen ağrılar
• Sporcularda yük hattı bozulmuşsa ve cerrahi dışı tedaviler yetersiz kalıyorsa
• Menisküs veya kıkırdak cerrahisi sonrası yük dağılımı düzeltilmek isteniyorsa

Hastanın kas gücü yeterliyse, hareket açıklığı korunmuşsa ve genel sağlık durumu uygunsa osteotomi ile çok başarılı sonuçlar alınabilir.

Osteotomi Süreci Nasıldır?

Cerrahi öncesinde detaylı fizik muayene ve yükleme filmleri ile bacağın mekanik aksı analiz edilir. Hedef, diz veya kalçadaki yük hattını fizyolojik sınırlara yaklaştırmaktır.

Cerrahi sırasında:

• Kemiğin belirli bir bölgesinden kontrollü bir kesik yapılır
• Uygun açı verilerek kemik yeni pozisyonda sabitlenir
• Sabitleme için plak, vida ya da bazen kemik grefti kullanılır
• Kemik iyileşmesi için ortalama 6–12 hafta gerekir

İyileşme sürecinde fizyoterapi, kas kuvvetinin yeniden kazanımı ve eklem hareket açıklığının korunması açısından büyük önem taşır.

Avantajları Nelerdir?

Genç hastalarda osteotominin sağladığı avantajlar şunlardır:

• Eklem koruyucu bir yöntemdir
• Protez cerrahisine duyulan ihtiyacı 10–15 yıl geciktirebilir
• Ameliyat sonrası eklem biyomekaniği korunur
• Spora ve aktif yaşama dönüş mümkündür
• Başarısız olursa gelecekte protez uygulanmasına engel oluşturmaz

Bu yönüyle osteotomi, sadece mevcut ağrıyı değil, eklemin geleceğini de planlayan bir yaklaşımdır.

Gerçekçi Beklentilerle Planlanmalı

Her ne kadar başarılı bir seçenek olsa da osteotomi cerrahisi, sabır ve disiplin gerektirir. Ameliyat sonrası kemik kaynaması zaman alır, bu süreçte yük vermeye sınırlı izin verilir. Ayrıca rehabilitasyon süreci aktif olarak sürdürülmelidir.

Hastaların beklentileri gerçekçi olmalı; ağrının tamamen geçmesi değil, azalması ve eklemin korunması öncelikli hedef olarak görülmelidir.