Kalça Ekleminde Artroz Nedir? Tedavi Seçenekleri

Kalça Ekleminde Artroz Nedir? Tedavi Seçenekleri

Bu içerikte kalça artrozunun tanımı, nedenleri, belirtileri ve evresine göre uygulanan güncel tedavi seçenekleri kapsamlı ve bilimsel şekilde açıklanmıştır.

Kalça eklemi, vücudun en büyük ve en derin eklemlerinden biridir. Günlük yaşamda yürüme, oturma, merdiven çıkma gibi birçok fonksiyonda merkezi rol oynar. Bu kadar yoğun kullanılan bir eklem olması, zamanla yıpranma riskini de artırır. Kalça ekleminde oluşan yıpranma, aşınma ve deformasyonlar “artroz” ya da diğer adıyla osteoartrit olarak tanımlanır. Artroz, eklem kıkırdağının ilerleyici şekilde bozulduğu dejeneratif bir hastalıktır.

Kalça artrozu, özellikle ileri yaşta görülen ve yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen bir sorundur. Ancak erken tanı, uygun egzersiz ve modern tedavi yöntemleriyle hem ağrılar kontrol altına alınabilir hem de ilerleme hızı yavaşlatılabilir. Bu yazıda, kalça artrozunun ne olduğu, nedenleri, belirtileri ve güncel tedavi seçenekleri bilimsel bakış açısıyla ele alınmaktadır.

Kalça Ekleminde Artroz Nedir?

Artroz, eklem kıkırdağının incelmesi, çatlaması ve zamanla kaybolması ile karakterize edilen bir hastalıktır. Kalça ekleminde oluşan artroz, femur başı ile asetabulum (kalça soketi) arasındaki eklem yüzeyinde meydana gelir.

Sağlıklı bir kalça ekleminde:

• Kıkırdak doku pürüzsüz ve kaygan yapıdadır
• Eklem sıvısı sayesinde sürtünme en aza indirilir
• Hareketler ağrısız ve konforludur

Artroz geliştiğinde ise bu denge bozulur. Kıkırdak dokusu hasar gördükçe kemikler birbirine sürtünür, bu da ağrıya, hareket kısıtlılığına ve ilerleyici deformitelere yol açar.

Kalça Artrozunun Nedenleri

Kalça artrozu, birden fazla faktörün etkileşimi sonucu ortaya çıkar. Başlıca nedenler şunlardır:

• Yaşlanma: Kıkırdak dokusu zamanla elastikiyetini kaybeder.
• Genetik yatkınlık: Ailede artroz öyküsü olanlarda risk daha yüksektir.
• Fiziksel zorlanma: Yoğun spor yapanlar veya ağır işlerde çalışanlar daha fazla risk altındadır.
• Obezite: Kalçaya binen yük arttıkça kıkırdak aşınması hızlanır.
• Travmalar: Kalça çıkığı, kırık ya da geçirilmiş cerrahiler sonrası gelişebilir.
• Doğuştan yapısal bozukluklar: Asetabuler displazi gibi durumlar erken yaşta artroza neden olabilir.

Kalça Artrozunun Belirtileri

Kalça artrozunun belirtileri yavaş yavaş başlar ve zamanla şiddetlenir. En yaygın şikayetler şunlardır:

• Kasık bölgesinde veya kalçanın dış yan kısmında ağrı
• Uzun süreli oturma sonrası ayağa kalkarken zorlanma
• Yürümede aksama ve topallama
• Kalça hareketlerinde sertlik, kısıtlılık
• Merdiven çıkarken veya eğilirken zorlanma
• Sabahları kısa süreli tutukluk hissi

İleri evrede ağrı dinlenme anında da ortaya çıkabilir ve gece uykusunu bölecek düzeye ulaşabilir.

Kalça Artrozu Tanısı Nasıl Konur?

Tanıda ilk adım ayrıntılı bir hasta öyküsü ve fizik muayenedir. Özellikle hareket açıklığı, ağrının yeri ve şiddeti değerlendirilir. Görüntüleme yöntemleri ile tanı netleştirilir:

• Röntgen (X-ray): Kıkırdak kaybı, eklem aralığında daralma, kemik çıkıntılar (osteofit) görülebilir.
• MR (Manyetik Rezonans): Kıkırdak, labrum, sinovya gibi yumuşak dokular daha ayrıntılı değerlendirilir.
• BT (Bilgisayarlı Tomografi): Kemik yapılar daha detaylı incelenebilir.

Kalça Artrozu Tedavi Seçenekleri

Kalça artrozunda tedavi seçimi, hastalığın evresi, hastanın yaşı, aktivite düzeyi ve eşlik eden hastalıklarına göre belirlenir. Temel hedefler; ağrıyı azaltmak, fonksiyonu artırmak ve ilerlemeyi yavaşlatmaktır.

1. İlaç Tedavisi

• Ağrı kesiciler (Parasetamol)
• Non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler)
• Kas gevşeticiler
• Glukozamin ve kondroitin sülfat gibi destekler

İlaçlar semptomatik rahatlama sağlar ancak hastalığı durdurmaz.

2. Fizik Tedavi ve Egzersiz

• Kalça çevresi kasların güçlendirilmesi
• Esneklik ve denge egzersizleri
• Yüzme, sabit bisiklet gibi düşük yük içeren sporlar
• Manuel terapi ve germe uygulamaları

Düzenli egzersiz, hem ağrıyı azaltır hem de fonksiyonu korur.

3. Kilo Kontrolü

Vücut ağırlığının azaltılması, kalçaya binen yükü düşürerek ağrıyı önemli ölçüde azaltabilir.

4. Enjeksiyon Tedavileri

• Hyaluronik asit: Eklem kayganlığını artırır, hareket konforunu destekler.
• PRP (Platelet Rich Plasma): Hastanın kendi kanından elde edilen büyüme faktörleriyle kıkırdak iyileşmesini destekler.
• Kök hücre uygulamaları: Özellikle erken evre hastalarda kıkırdak onarımına katkı sağlayabilir.

5. Eklem Koruyucu Cerrahiler

• Kalça artroskopisi: Labrum yırtığı veya FAI gibi eşlik eden patolojiler varsa uygulanabilir.
• Osteotomiler: Kalçaya binen yük dağılımını değiştirmek amacıyla yapılabilir.

6. Kalça Protezi Ameliyatı (Total Kalça Artroplastisi)

Hastalığın ileri evresinde ve diğer tedavilere yanıt alınamayan durumlarda kalça protezi kalıcı ve etkili bir çözümdür. Son yıllarda robotik destekli cerrahi ile daha hassas yerleşim ve hızlı iyileşme sağlanmaktadır.

Kalça Artrozu İle Yaşam: Nelere Dikkat Edilmeli?

• Düşük etkili ama düzenli egzersiz yapılmalı
• Yokuş, merdiven, çömelme gibi zorlayıcı hareketlerden kaçınılmalı
• Ortopedik tabanlık ve baston gibi yardımcılar kullanılabilir
• Aşırı kilo almaktan kaçınılmalı
• Düzenli hekim kontrolü ile ilerleme izlenmelidir