Protez Takılan Eklem Ne Kadar Süre Kullanılabilir?

Kalıcı Bir Çözüm mü, Geçici Bir Yardım mı?

Ortopedik protez cerrahisi, özellikle diz ve kalça gibi büyük eklemlerde ileri kıkırdak kaybı ve fonksiyonel kayıpların tedavisinde oldukça etkili ve güvenilir bir yöntemdir. Protez ameliyatı sonrası ağrı büyük oranda ortadan kalkar, hareket kabiliyeti artar ve yaşam kalitesi belirgin şekilde iyileşir. Ancak hastaların en çok merak ettiği konulardan biri de şu soruda gizlidir: “Bu takılan protez kaç yıl dayanır?”

Protez ömrü; kullanılan malzeme, cerrahi teknik, hastanın yaşı, kilosu, aktivite düzeyi ve yaşam tarzı gibi birçok faktöre bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Bu yazıda bir eklem protezinin ortalama ömrünü, hangi faktörlerin bu süreyi uzattığını ya da kısalttığını ve zamanla oluşabilecek komplikasyonları detaylıca ele alıyoruz.

Protez Ömrü Nedir? Ne Anlama Gelir?

Protez ömrü, protezin takıldığı eklemin herhangi bir revizyon cerrahisine ihtiyaç duymadan fonksiyonel olarak kullanılabildiği süreyi ifade eder. Başka bir deyişle, protez takıldıktan sonra, hastanın ağrısız ve işlevsel bir şekilde hareket edebildiği zaman dilimidir. Bu süre sona erdiğinde, genellikle protez parçalarının gevşemesi, aşınması, enfeksiyon ya da mekanik problemler nedeniyle ikinci bir ameliyat, yani revizyon protez cerrahisi gerekebilir.

Ortalama Protez Kullanım Süresi Ne Kadardır?

Günümüzde kullanılan modern protezlerin büyük çoğunluğu, uygun hasta profilinde ve iyi bir cerrahiyle yerleştirildiğinde 15 ila 20 yıl arasında sorunsuz bir şekilde çalışabilir. Hatta bazı hastalarda bu süre 25 yılın üzerine dahi çıkabilir. Ancak bu, her hasta için garanti edilen bir süre değildir. Özellikle genç, aktif ve kilolu bireylerde protez ömrü bu ortalamanın altına inebilirken, yaşlı ve düşük aktivite düzeyine sahip bireylerde çok daha uzun sürelere ulaşmak mümkündür.

Kalça protezleri diz protezlerine kıyasla biraz daha uzun ömürlü olabilir. Bunun nedeni, kalça ekleminin mekanik yapısı gereği daha az yük transferi ve hareket açısına maruz kalmasıdır.

Protez Ömrünü Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Protezlerin ne kadar süre kullanılabileceğini belirleyen birçok faktör vardır. Bunlar hastaya, cerraha ve yaşam tarzına bağlı olabilir.

1. Hasta Yaşı:
Genç yaşta yapılan protez ameliyatlarında eklem daha uzun süre kullanılacağı için revizyon ihtimali artar. Yaşlı bireylerde ise protez genellikle yaşam süresi boyunca yeterli olur.

2. Kilo ve Vücut Kitle İndeksi (BMI):
Fazla kilo, proteze binen yükü artırır ve parçaların daha çabuk aşınmasına neden olabilir. Bu durum protez ömrünü ciddi anlamda kısaltabilir.

3. Günlük Aktivite Düzeyi:
Ağır işte çalışan, aktif spor yapan veya sürekli merdiven inip çıkan bireylerde protez daha çabuk yıpranabilir.

4. Cerrahi Teknik ve Deneyim:
Protez doğru açıyla, uygun yöntemle ve deneyimli cerrahlar tarafından yerleştirilmişse, uzun ömürlü olur. Cerrahi sonrası hizalama ve stabilite, protezin dayanıklılığı açısından kritik öneme sahiptir.

5. Protezin Türü ve Kalitesi:
Modern protezler seramik, titanyum, kobalt krom alaşımı gibi dayanıklı materyallerden üretilir. Kaliteli ve doğru seçilen protez, daha uzun süre sorunsuz hizmet eder.

6. Enfeksiyon Riski:
Ameliyat sonrası gelişebilecek enfeksiyonlar, protezin erken dönemde değiştirilmesine neden olabilir. Bu nedenle hijyen ve ameliyat sonrası bakım çok önemlidir.

7. Uyumsuzluk ve Alerjik Reaksiyonlar:
Nadir de olsa bazı hastalarda protez malzemelerine karşı immün yanıt oluşabilir. Bu durum revizyon gerektirebilir.

Protez Eskirse Ne Olur?

Protez parçaları zamanla aşınır, gevşer veya kemikle bağlantısını kaybeder. Bu durum hastada yeniden ağrı, yürüyüş bozukluğu, eklemde çıtırtı sesi veya fonksiyon kaybı şeklinde kendini gösterebilir. Böyle durumlarda tekrar bir cerrahi planlamaya ihtiyaç duyulur.

Revizyon cerrahileri, ilk ameliyata göre daha karmaşık ve risklidir. Çünkü mevcut kemik stokunun durumu, çevre dokuların zedelenmesi ve enfeksiyon riski cerrahi zorluğu artırabilir. Bu nedenle, protezin mümkün olduğunca uzun süre sağlıklı kalmasını sağlamak için önleyici adımlar çok önemlidir.

Protez Ömrünü Uzatmak İçin Nelere Dikkat Edilmeli?

• Aşırı kilo alınmamalı, ideal kiloya yakın kalınmalıdır
• Yüksek tempolu egzersizler yerine yüzme, yürüyüş ve bisiklet gibi düşük etkili aktiviteler tercih edilmelidir
• Fizik tedavi sonrası kas gücü korunmalı ve egzersizler bırakılmamalıdır
• Diz üzerine çömelme, merdivenleri aşırı kullanma gibi alışkanlıklar sınırlanmalıdır
• Protez çevresinde enfeksiyon geliştiyse hemen hekime başvurulmalıdır
• Her yıl düzenli ortopedik muayene ile protez kontrol ettirilmelidir