PRP Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
PRP sonrası ne yapılmalı, ne yapılmamalı? Etkinin maksimum olması için dikkat edilmesi gereken tüm adımlar bu kapsamlı yazıda.
Platelet Rich Plasma (PRP), son yıllarda ortopedi, spor hekimliği, dermatoloji ve estetik tıpta yaygın olarak kullanılan rejeneratif tedavi yöntemlerinden biridir. PRP uygulaması; hastanın kendi kanından elde edilen ve büyüme faktörleri açısından zenginleştirilmiş plazmanın, hasarlı dokuya enjekte edilmesi esasına dayanır. Bu tedavi yöntemi; kıkırdak yıpranmaları, kas-tendon yaralanmaları, bağ lezyonları, eklem içi problemler ve saç dökülmesi gibi pek çok alanda uygulanabilir.
Ancak PRP uygulamasının etkinliğini belirleyen en kritik unsurlardan biri, uygulama sonrası dönemde hastanın nelere dikkat ettiğidir. Uygulama ne kadar başarılı olursa olsun, sonrasında yapılacak hatalı davranışlar tedavinin etkisini azaltabilir hatta ters etki yaratabilir.
Bu yazıda, PRP enjeksiyonu sonrası dikkat edilmesi gereken tüm bilimsel ve pratik ayrıntıları kapsamlı şekilde ele alıyoruz.
PRP Uygulaması Sonrası İlk 24 Saatte Dikkat Edilmesi Gerekenler
Uygulamanın hemen sonrasında, vücutta dokuya enjekte edilen büyüme faktörleri aktif olarak çalışmaya başlar. Bu sürecin sağlıklı ilerleyebilmesi için aşağıdaki önlemler hayati öneme sahiptir:
- Enjeksiyon bölgesine masaj yapılmamalıdır.
Mekanik baskı veya ovalama, enjeksiyonun lokal etkisini azaltabilir.
- Bölgeye buz veya sıcak uygulama yapılmamalıdır.
PRP’nin etkili olabilmesi için enjekte edilen hücrelerin bölgeye adapte olması gerekir. Soğuk ya da sıcak bu süreci sekteye uğratabilir.
- Antiinflamatuar ilaçlar (NSAID) kullanılmamalıdır.
İbuprofen, naproksen gibi ilaçlar, PRP’deki büyüme faktörlerinin etkisini azaltabilir.
- Aşırı hareketten kaçınılmalıdır.
Özellikle eklem içine yapılan uygulamalarda, 24 saat boyunca ilgili bölge mümkün olduğunca istirahat ettirilmelidir.
İlk 3 Gün: Kontrollü Aktivite Dönemi
PRP uygulamasını izleyen 2–3 gün, tedavinin vücut tarafından “iyileşme” olarak algılandığı ve biyolojik süreçlerin aktive olduğu dönemdir. Bu sürede:
- Ağır egzersizlerden uzak durulmalı
Kuvvet antrenmanları, uzun yürüyüşler veya sıçramalı aktiviteler önerilmez.
- Enjeksiyon bölgesine hijyen kurallarına dikkat edilmeli
PRP yapılan cilt alanında kızarıklık veya hafif ödem oluşabilir; bölge temiz tutulmalıdır.
- Ağrı hissedilirse parasetamol tercih edilmelidir
Antiinflamatuar etkisi olmayan ağrı kesiciler (örneğin parol) güvenle kullanılabilir.
1. Haftadan Sonra: Kademeli Dönüş
PRP uygulamasından sonraki bir hafta içinde vücut dokularında iyileşme süreci başlar. Bu dönemde:
- Fizyoterapist eşliğinde düşük tempolu egzersizlere başlanabilir
Kas-tendon PRP uygulamalarında germe egzersizleri ve izometrik çalışmalar önerilir.
- PRP yapılan bölgeye yönelik aşırı yüklenmeden kaçınılmalıdır
Örneğin diz içine yapılan PRP sonrası çömelme, merdiven çıkma gibi aktiviteler sınırlı tutulmalıdır.
- Beslenmeye dikkat edilmelidir
Hücre yenilenmesini destekleyen protein ve antioksidan açısından zengin beslenme planı uygulanmalıdır.
Saç PRP’si Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?
Saç dökülmesine karşı uygulanan PRP sonrası da dikkat edilmesi gerekenler mevcuttur:
- İlk 24 saat saç yıkanmamalı
- 3 gün boyunca jöle, sprey, boya gibi kimyasallar kullanılmamalı
- Şapka veya sıkı saç bantları takılmamalı
- Güneşten korunmalı, solaryuma girilmemelidir
- Kan dolaşımını artıran ağır sporlar 48 saat ertelenmelidir
Bu önlemler saç köklerine enjekte edilen büyüme faktörlerinin maksimum etki göstermesini sağlar.
PRP Sonrası Uygulanmaması Gerekenler
- Sigara ve alkol kullanımı
Dokulara oksijen taşıma kapasitesini azaltarak PRP’nin etkinliğini düşürebilir.
- Enfeksiyon riski taşıyan durumlar (havuz, sauna, toplu duş alanları)
Enjekte edilen bölge enfeksiyona açıktır; korunma önemlidir.
- Kortizon içeren ilaçlar veya enjeksiyonlar
PRP’nin etkisini nötralize edebilir.
PRP’nin Etkisi Ne Zaman Başlar?
PRP tedavisinin etkileri genellikle 2–4 hafta içinde hissedilmeye başlanır. Ancak bazı hastalarda maksimum etki 6-8 haftada ortaya çıkabilir. Bu süreci etkileyen faktörler şunlardır:
- Uygulama yapılan doku tipi (kıkırdak, tendon, saç vs.)
- Hastanın yaşı ve genel sağlık durumu
- Uygulama sayısı ve aralığı
- Beslenme ve yaşam tarzı
Bu nedenle PRP, sabır gerektiren ama etkili bir biyolojik tedavi yöntemidir.
Sıkça Sorulan Sorular
-
PRP sonrası spor yapılır mı?
İlk 2–3 gün ağır egzersizlerden kaçınılmalı, daha sonra fizyoterapist eşliğinde kademeli başlanmalıdır.
-
PRP sonrası duş alınır mı?
İlk 24 saat duş önerilmez. Sonrasında bölgeye direkt sıcak uygulamadan kaçınılmalıdır.
-
PRP sonrası ağrı olursa hangi ilaçlar alınabilir?
Parol gibi parasetamol içeren ilaçlar tercih edilmelidir. Antiinflamatuar ilaçlar önerilmez.
-
Saç PRP sonrası saç yıkanabilir mi?
İlk 24 saat saç yıkanmamalıdır. 72 saat içinde kimyasal ürün kullanılmamalıdır.
-
PRP sonrası hemen etkisi görülür mü?
Genellikle 2–4 hafta içinde etki hissedilir, bazı durumlarda bu süre 6–8 haftayı bulabilir.