Artroskopik Cerrahi Ne Zaman Tercih Edilir?

Küçük Kesilerle Büyük Müdahaleler

Gelişen teknoloji ile birlikte ortopedi ve spor hekimliğinde cerrahi yaklaşımlar giderek daha minimal invaziv hale gelmiştir. Bu yaklaşımların başında gelen artroskopik cerrahi, eklem içerisine küçük kesilerle girilerek özel kamera (artroskop) ve mikro aletler yardımıyla uygulanan kapalı bir ameliyat yöntemidir. Daha az doku hasarı, daha hızlı iyileşme süreci ve daha düşük komplikasyon oranı gibi avantajlar sayesinde günümüzde pek çok eklem rahatsızlığında artroskopik cerrahi ilk tercih haline gelmiştir.

Ancak her eklem hastalığı artroskopiyle tedavi edilemez. Bu nedenle hangi durumlarda artroskopik cerrahinin uygun olduğunu bilmek, hem hasta hem hekim açısından doğru planlama yapılmasını sağlar. Bu yazıda artroskopik cerrahinin ne zaman, kimlere ve hangi hastalıklarda uygulanabileceğini detaylı biçimde ele alıyoruz.

Artroskopik Cerrahi Nedir?

Artroskopik cerrahi, 0.5–1 cm’lik küçük kesilerden eklem içerisine girilerek yapılan kapalı ameliyat yöntemidir. Kamera sistemi sayesinde eklem yapıları yüksek çözünürlükle görüntülenir ve aynı anda tedavi işlemleri gerçekleştirilir. Bu yöntem; açık cerrahiye göre daha az doku travması yaratır, hastanede kalış süresi kısalır ve iyileşme daha hızlı olur.

Günümüzde en sık diz, kalça, omuz ve ayak bileği eklemlerinde uygulanır. Dirsek ve el bileği gibi küçük eklemlerde de uygun durumlarda kullanılabilir.

Hangi Durumlarda Artroskopik Cerrahi Tercih Edilir?

1. Tanısal Amaçla:
Bazı eklem problemlerinde görüntüleme yöntemleri (MR, BT) yeterli bilgi vermediğinde, artroskopik cerrahi tanı koymak için kullanılabilir. Özellikle karmaşık menisküs yırtıkları, kıkırdak lezyonları ya da tekrarlayan kilitlenme şikayetlerinde tanısal artroskopi yapılabilir.

2. Menisküs Yırtıkları:
Diz ekleminde en sık artroskopik cerrahi nedenidir. Yırtık menisküs parçaları temizlenebilir ya da onarılabilir. Hem genç hem ileri yaştaki hastalarda güvenle uygulanabilir.

3. Ön ve Arka Çapraz Bağ Rekonstrüksiyonu:
Özellikle sporcularda sık görülen ön çapraz bağ (ACL) yırtıkları artroskopik olarak anatomik şekilde onarılabilir. Arka çapraz bağ ve çoklu bağ yaralanmalarında da artroskopik teknikler uygulanır.

4. Kıkırdak Lezyonları:
Eklem yüzeyindeki kıkırdak hasarları, mikrofraktür veya kıkırdak nakli gibi işlemlerle artroskopik olarak tedavi edilebilir. Erken evrede yakalanırsa sonuçlar oldukça başarılıdır.

5. Kalça Eklemindeki Labrum Yırtıkları ve FAI:
Kalça artroskopisi ile labrum yırtıkları onarılır, femoroasetabuler sıkışma sendromu düzeltilir. Özellikle genç ve aktif hastalarda tercih edilen bir yöntemdir.

6. Omuz Sıkışması ve Rotator Cuff Yırtıkları:
Omuzda sıkışma sendromu, SLAP lezyonu, biceps tendiniti ya da kas yırtıkları gibi problemler artroskopi ile tedavi edilebilir. Açık ameliyatlara göre daha hızlı iyileşme sağlar.

7. Eklemde Serbest Cisimlerin Temizlenmesi:
Daha önceki travmalar veya kireçlenmeler sonrası oluşan serbest kemik veya kıkırdak parçaları artroskopiyle kolaylıkla çıkarılabilir.

8. Sinovit ve Enfeksiyonların Temizliği:
Eklemi çevreleyen sinoviyal dokunun iltihaplı hale geldiği durumlarda (romatoid artrit, septik artrit) sinovektomi artroskopik olarak yapılabilir.

9. Ayak Bileği ve Dirsek Problemleri:
Ayak bileği impingement sendromu, ön klemp sendromu gibi durumlar; dirsekte serbest cisimler, sinovit, tenisçi dirseği benzeri problemler artroskopiyle tedavi edilebilir.

Kimler İçin Uygundur?

Artroskopik cerrahi genellikle şu hasta gruplarında tercih edilir:

• 16–65 yaş arası aktif bireyler
• Cerrahi dışı tedavilerle sonuç alınamayan hastalar
• Yapısal bir eklem bozukluğu tespit edilen vakalar
• Sporcularda erken spora dönüş hedeflenen yaralanmalar
• Ameliyat sonrası daha hızlı iyileşme isteyen hastalar

Ancak ileri derecede kireçlenme, eklem aralığının tamamen kapanması ya da kemik deformiteleri olan hastalarda artroskopi genellikle yeterli olmaz; bu gibi durumlarda açık cerrahi veya protez cerrahisi daha uygun seçeneklerdir.

Avantajları Nelerdir?

Artroskopik cerrahi, geleneksel açık cerrahiye göre birçok avantaj sunar:

• Küçük kesiler sayesinde daha az doku hasarı oluşur
• Ameliyat sonrası ağrı daha azdır
• İyileşme süresi kısadır
• Estetik olarak daha iyi sonuç verir
• Enfeksiyon ve komplikasyon riski daha düşüktür
• Hastanede kalış süresi genellikle 1 gündür

Tüm bu avantajlar, hastaların daha kısa sürede günlük yaşama ve spora dönmesini sağlar.