Ön Çapraz Bağ Yaralanması Belirtileri Nelerdir?

Sporcularda En Sık Görülen Diz Yaralanmalarından Biri

Ön çapraz bağ (ACL – Anterior Cruciate Ligament), dizin stabilitesini sağlayan ve uyluk kemiği ile kaval kemiği arasında yer alan en önemli bağlardan biridir. Bu bağın yırtılması veya kopması, özellikle sporcularda sık görülen ciddi diz yaralanmalarındandır. Yaralanma genellikle ani duruş, yön değiştirme, sıçrama veya zorlanma sonrası meydana gelir.

Peki, ön çapraz bağ yaralanması nasıl anlaşılır? Hangi belirtiler alarm işaretidir? Bu yazıda ACL yaralanmasının tüm belirtilerini ve dikkat edilmesi gereken durumları detaylıca açıklıyoruz.

Ön Çapraz Bağın Görevi Nedir?

ACL, diz ekleminde ön–arka yönlü stabiliteyi ve rotasyonel kontrolü sağlar. Yani dizin öne doğru kaymasını ve aşırı dönmesini önler. Özellikle futbol, basketbol, kayak gibi temaslı ve yön değiştirmeli sporlarda sağlam bir ACL, dizin sağlığı için hayati öneme sahiptir.

Ön Çapraz Bağ Yaralanması Nasıl Oluşur?

• Ani durma ve yön değiştirme
• Zıpladıktan sonra dengesiz bir şekilde yere basma
• Direkt diz travması (çarpma, darbe)
• Hiperekstansiyon (dizin aşırı geriye gitmesi)
• Spor esnasında dizin “boşalması” hissi

Ön Çapraz Bağ Yaralanmasının Belirtileri

1. Dizde "Pop" Sesi (Kopma Hissi)

Yaralanma anında dizden bir ses gelmesi oldukça tipiktir. Hastalar genellikle bu sesi “patladı” veya “kopma oldu” şeklinde tarif eder.

2. Aniden Gelişen Şiddetli Ağrı

Yaralanmanın hemen ardından dizde keskin ve şiddetli bir ağrı hissedilir. Bazı durumlarda ağrı kısa sürede azalabilir ancak bu durum bağın kopmuş olduğu anlamına gelebilir.

3. Hızlı Şişlik (Hemorajik Efüzyon)

İlk birkaç saat içinde dizde ciddi şişlik oluşur. Bu durum, bağın kopması sonucu eklem içine kanama olduğunun göstergesidir.

4. Dizde Boşalma ve Güvensizlik Hissi

Hareket ederken ya da ayağa kalkarken dizin aniden “boşaldığı” hissi en karakteristik bulgulardan biridir.

5. Yürürken Zorluk

Özellikle ilk 24 saat içinde diz üzerine basmakta zorlanma, yürürken dizin takılması veya kayma hissi yaşanabilir.

6. Hareket Kısıtlılığı

Dizin tam olarak bükülmesi ya da düzleştirilmesi zorlaşabilir. Şiddetli ağrı ve şişlik nedeniyle hareketler kısıtlanır.

7. Tekrarlayan Burkulmalar

Özellikle bağ tam olarak kopmuşsa, dizin stabilitesi bozulur ve zamanla sık sık burkulmalar meydana gelebilir.

Yaralanma Sonrası Ne Yapılmalı?

• Dize yük vermekten kaçının
• Buz uygulaması şişliği azaltır (günde 3–4 kez, 15–20 dakika)
• Dizi yukarı kaldırarak istirahat edin
• Elastik bandajla kompresyon uygulanabilir
• En kısa sürede bir ortopedi ve travmatoloji uzmanına başvurun
• Gerekirse MR ile bağ durumu değerlendirilmelidir

Ön Çapraz Bağ Yaralanmaları Kimlerde Daha Sık Görülür?

• Futbol, basketbol, hentbol, kayak gibi sporlarda aktif olanlarda
• Kadın sporcularda (anatomik ve hormonal farklar nedeniyle)
• Dizi destekleyen kas yapısı zayıf olan bireylerde
• Daha önce diz yaralanması geçirmiş olan kişilerde
• Profesyonel düzeyde spor yapan genç bireylerde