Kalça ve Diz Ağrısı Arasındaki Farklar

Benzer Şikâyetler, Farklı Kaynaklar

Kalça ve diz ağrısı, hem klinik pratikte hem de toplumda sık karşılaşılan yakınmalardandır. Ancak bu iki eklem anatomik olarak birbirine yakın olduğundan, ağrı çoğu zaman ayırt edilemez şekilde birbirine yansıyabilir. Hastalar bazen dizinde hissettiği ağrının aslında kalçadan kaynaklandığını, ya da tam tersi şekilde kalça ağrısının gerçek kaynağının diz olduğunu fark etmeden uzun süre şikâyetlerini yaşar. Bu da tanıda gecikmelere, gereksiz tedavilere ve kalıcı hasarlara yol açabilir.

Bu nedenle, kalça ve diz ağrısının karakteristik farklarını bilmek hem doğru tanı hem de uygun tedavi açısından son derece önemlidir. Bu yazıda her iki eklem ağrısının tipik özelliklerini, yayılma biçimlerini, birlikte görülebilecek hastalıkları ve ayırt edici klinik ipuçlarını detaylı şekilde ele alıyoruz.

Kalça ve Diz Eklem Yapılarının Temel Farkları

Kalça, vücudun en derin yerleşimli eklemidir. Femur başı ile asetabulum arasında yer alan bir “top–yuva” yapısıdır. Hareket açıklığı yüksektir, aynı zamanda vücut ağırlığını taşıyan ana eklemlerden biridir.

Diz ise daha yüzeyel, daha karmaşık yapıya sahip ve çok sayıda bağ, kıkırdak ve menisküs gibi yardımcı yapılarla desteklenen bir menteşe eklemidir. Hem bükülme hem dönme hareketini sağlar ancak stabilite açısından kalçaya göre daha hassastır.

Anatomik bu farklılıklar, ağrının kaynağının da farklı şekillerde hissedilmesine neden olur.

Kalça Ağrısının Özellikleri

Kalça kaynaklı ağrılar genellikle kasık bölgesinde, kalçanın ön veya yan tarafında hissedilir. Daha az sıklıkla kalça arkasına, uyluk önüne ya da dize doğru yansıyabilir. Ağrı genellikle:

• Yürürken ya da merdiven çıkarken belirginleşir
• Oturup kalkma gibi kalçanın büküldüğü pozisyonlarda artar
• Ayakkabı bağlama, eğilme gibi hareketleri zorlaştırır
• Gece yatarken kalça üzerine yatıldığında rahatsızlık oluşturabilir
• Bazen sabah sertliği ile birlikte görülebilir

Kalça eklemi problemleri arasında en sık görülenler arasında femoroasetabuler sıkışma (FAI), labrum yırtıkları, kalça osteoartriti (kireçlenme) ve asetabuler displazi bulunur.

Diz Ağrısının Özellikleri

Diz ağrısı daha lokalizedir ve hastalar genellikle ağrıyı net bir şekilde tarif edebilir. Diz önü, iç veya dış tarafı, dizin arkası gibi belirli alanlarda hissedilir. Ağrının özellikleri şu şekildedir:

• Çömelme, diz bükme ve merdiven inip çıkmada artar
• Oturduktan sonra kalkarken “kilitlenme” hissi oluşabilir
• Yürüyüş sırasında dizde boşalma veya güvensizlik hissi olabilir
• Spor sonrası ya da uzun süreli ayakta kalmalarda şiddetlenebilir
• Şişlik, çıtırtı sesi, dizde sıvı birikmesi gibi bulgular eşlik edebilir

Diz ağrısına neden olan başlıca rahatsızlıklar; menisküs yırtıkları, ön çapraz bağ yaralanmaları, patellofemoral ağrı sendromu, diz osteoartriti ve kıkırdak hasarlarıdır.

Ağrının Yansıma Alanları ve Karışan Tanılar

Kalça eklemi hastalıklarında ağrı sıklıkla dize yansıyabilir. Özellikle kasık ağrısı ihmal edilen hastalarda dizde sürekli rahatsızlık hissedilir ancak dizde yapısal bir problem saptanamaz. Bu durumda gerçek sorun kalçadan kaynaklanıyor olabilir.

Benzer şekilde dizin iç tarafındaki menisküs yırtıkları ya da iç bağ yaralanmaları, uyluğun üst kısmına yayılan ağrılara neden olabilir. Bu da hastada kalça problemi varmış gibi algılanabilir.

Bu nedenle kalça ve diz ağrısı şikâyetiyle gelen her hasta tüm alt ekstremite zinciri olarak değerlendirilmelidir. Bazen kalça ve dizde eş zamanlı problemler de olabilir.

Ayırıcı Tanıda Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Ağrının yeri ve yayılım yönü dikkatle sorgulanmalıdır
• Hareketle artış gösteren ağrı tipi, eklem kaynaklı sorunlara işaret eder
• Gece ağrısı, özellikle kalça eklemi artritlerinde daha sık görülür
• Hareket açıklığı kısıtlılığı, kalça sorunlarında daha belirgindir
• Şişlik, çıtırtı ve kilitlenme gibi mekanik semptomlar diz problemlerini işaret eder
• Radyolojik görüntüleme (X-ray, MR) ile kesin tanı desteklenmelidir

Bu ayırıcı özellikler sayesinde doğru tedavi planı daha kısa sürede oluşturulabilir.

Ne Zaman Hekime Başvurmalı?

• Ağrı birkaç haftadır geçmiyorsa
• Günlük aktivitelerde belirgin kısıtlılık oluşmuşsa
• Ağrı gece uykudan uyandıracak düzeye ulaşmışsa
• Yürüme mesafesi belirgin şekilde azalmışsa
• Dizde şişlik, ısı artışı veya takılma hissi eşlik ediyorsa

Bu durumlarda ortopedi ve travmatoloji uzmanına başvurmak en doğru adımdır.