Osteotomi Sonrası Yaşam Kalitesi Nasıl Etkilenir?

Eklem Korunarak Daha Aktif Bir Yaşama Dönüş Mümkün mü?

Osteotomi, özellikle diz ve kalça çevresindeki mekanik yük dengesizliğini düzeltmek amacıyla uygulanan, eklem koruyucu bir cerrahi yöntemdir. Genellikle genç ve aktif hastalarda, kireçlenmenin henüz bir bölgeyle sınırlı olduğu, ancak eklem protezi için erken sayılan durumlarda tercih edilir. Peki bu cerrahi sonrası hastanın günlük yaşamı nasıl etkilenir? Yürüme, merdiven çıkma, spor yapma gibi temel aktivitelerde ne gibi değişiklikler olur?

Bu yazıda osteotomi sonrası yaşam kalitesinin nasıl değiştiğini, fiziksel ve psikolojik etkilerini, avantajlarını ve hastaların deneyimlerine dayanan bilimsel veriler ışığında uzun dönem sonuçlarını detaylı biçimde ele alıyoruz.

Osteotomi Sonrası Hedef Nedir?

Osteotomi, kemiğin belirli bir bölgesinin kesilerek yeniden hizalanması işlemidir. Bu işlemle diz ya da kalça eklemindeki hasarlı bölge üzerindeki yük azaltılır ve sağlıklı eklem kısmına yönlendirilir. Böylece ağrı kontrol altına alınır, hareket kabiliyeti artırılır ve eklem yapısı korunur.

Amaç sadece ağrıyı azaltmak değil, kişinin kendi doğal eklemiyle daha uzun süre yaşamasını sağlamaktır. Bu da doğrudan yaşam kalitesi anlamına gelir. Çünkü bir eklemi ne kadar uzun süre doğal haliyle kullanabilirsek, hastanın fonksiyonel bağımsızlığı o kadar yüksek olur.

Yaşam Kalitesi Hangi Açılardan Değişir?

Osteotomi sonrası yaşam kalitesindeki değişimi yalnızca ağrı düzeyiyle sınırlı değerlendirmek doğru olmaz. Süreç; fiziksel fonksiyonlar, günlük yaşam aktiviteleri, iş gücü, sosyal katılım ve ruhsal iyilik hali gibi çok boyutlu alanları etkiler.

1. Ağrı Azalır, Hareket Özgürlüğü Artar
Cerrahiden önce var olan tek taraflı diz ağrısı ya da kalça sıkışması şikâyetleri, osteotomi sonrası belirgin şekilde azalır. Bu, hastanın hareket ederken duyduğu özgüveni ve rahatlığı artırır.

2. Günlük Aktivitelere Katılım Kolaylaşır
Merdiven inip çıkmak, uzun süre ayakta kalmak, yürüyüş yapmak gibi basit ama önemli aktiviteler artık daha az zorlayıcı hale gelir. Bu da hastanın bağımsızlığını güçlendirir.

3. İşe ve Sosyal Hayata Dönüş Hızlanır
Osteotomi, protez cerrahisine göre daha genç yaş grubuna uygulanır. Bu kişiler genellikle aktif çalışandır. Ameliyat sonrası birkaç aylık iyileşme sürecinden sonra işe dönüş mümkündür. Spor yapma, hobi edinme gibi sosyal beceriler de yeniden kazanılır.

4. Psikolojik İyileşme Desteklenir
Kronik ağrı, kişide zamanla depresyon, motivasyon kaybı ve sosyal izolasyona neden olabilir. Osteotomi sonrası ağrının azalması ve hareketliliğin artması bu durumu tersine çevirir. Kişi kendine güvenini yeniden kazanır.

5. Cerrahiye Bağlı Olumsuzluklar Azdır
Osteotomi, protez gibi büyük cerrahilere göre daha az invaziv bir işlemdir. Doku korunur, komplikasyon riski düşüktür. Bu da iyileşme sürecinde hastanın daha az fiziksel ve psikolojik yük hissetmesini sağlar.

Bilimsel Veriler Ne Diyor?

Son yıllarda yapılan araştırmalar, özellikle yüksek tibia osteotomisi uygulanan hastalarda ameliyat sonrası yaşam kalitesinin önemli ölçüde arttığını göstermektedir.

Örneğin; International Orthopaedics dergisinde yayımlanan 2020 tarihli bir çalışmada, 5 yıllık takipte hastaların %85’inin diz ağrılarında ciddi azalma yaşadığı, %78’inin günlük aktivitelerinde belirgin iyileşme bildirdiği belirtilmiştir. Ayrıca bu hastaların çoğunluğu, ameliyat öncesine göre daha fazla yürüyebildiklerini, spor yapabildiklerini ve sosyal hayata daha aktif katıldıklarını belirtmiştir.

Bir başka çalışmada ise, periasetabular osteotomi (PAO) sonrası kalça displazili genç kadın hastaların %90’ından fazlası normal yaşamlarına dönebildiklerini, ilerleyen yıllarda protez cerrahisi gereksiniminin büyük oranda azaldığını ifade etmiştir.

Kısıtlamalar ve Gerçekçi Beklentiler

Her cerrahi gibi osteotomi de mükemmel sonuçlar vaat etmez. Uygulama sonrası dikkat edilmesi gereken bazı sınırlamalar vardır. Özellikle ilk 6–8 haftalık dönemde tam yük vermek kısıtlanabilir. Tam hareket açıklığına ulaşmak zaman alabilir. Ayrıca, ameliyat sonrası fizik tedavi programına uyum büyük önem taşır.

Hastaların, osteotomi sonrası beklentilerini gerçekçi düzeyde tutması gerekir. Amaç, tamamen ağrısız ve sınırsız bir diz ya da kalça değil, fonksiyonel ve ağrısı kontrol edilebilir bir eklem kazanmaktır.