Protez Ameliyatlarında En Sık Karşılaşılan Sorular

Protez Ameliyatlarında En Sık Karşılaşılan Sorular

Protez ameliyatı hakkında en sık sorulan sorular nelerdir? Süreç, iyileşme, ağrı yönetimi ve spor gibi konularda bilmeniz gerekenleri bu kapsamlı rehberde bulabilirsiniz.

Kalça ve diz başta olmak üzere eklem protezi ameliyatları, özellikle ileri evre kireçlenme (osteoartrit), travma sonrası deformiteler veya romatizmal hastalıklar nedeniyle yaşam kalitesi düşen hastalara önemli bir çözüm sunar. Protez cerrahisi, ağrının ortadan kaldırılması, hareket kabiliyetinin artırılması ve günlük yaşama bağımsız dönüş amacıyla uygulanır. Ancak ameliyat öncesi süreçte hastaların kafasında birçok soru oluşur. Bu yazıda, protez ameliyatları hakkında en sık merak edilen sorulara bilimsel ve detaylı yanıtlar sunulmuştur.

1. Hangi Durumlarda Protez Ameliyatı Gerekir?

Protez cerrahisi genellikle aşağıdaki durumlarda gündeme gelir:

• İleri evre kireçlenme (osteoartrit)
• Romatoid artrit ve benzeri iltihaplı eklem hastalıkları
• Kalça veya diz kırıkları sonrası oluşan şekil bozuklukları
• Femur başı avasküler nekrozu (kanlanma bozukluğu)
• Kalça veya dizde hareket kısıtlılığı ve istirahatte dahi ağrı
• Konservatif tedavilerin başarısız olması

Ameliyat kararı genellikle klinik bulgular, radyolojik görüntüleme ve hastanın yaşam kalitesi göz önünde bulundurularak verilir.

2. Hangi Yaşta Protez Ameliyatı Yapılabilir?

Eskiden protez ameliyatları sadece ileri yaş gruplarına uygulanırken, günümüzde modern teknolojiyle birlikte 40’lı yaşlara kadar inmiştir. Yaş tek başına bir kriter değildir. Karar verirken:

• Hastanın genel sağlık durumu
• Kemik kalitesi
• Fiziksel aktivite düzeyi
• Beklentileri

gibi birçok parametre dikkate alınır. Protez ömrü uzadıkça, genç hastalarda da protez tercih edilebilir hale gelmiştir.

3. Protez Ameliyatı Kaç Saat Sürer?

Ameliyat süresi genellikle 1 ila 2 saat arasında değişir. Ancak bu süre;

• Yapılan protezin türüne (total – parsiyel)
• Cerrahın tecrübesine
• Hastanın anatomi özelliklerine
• Ek bir cerrahi işlem gerekip gerekmediğine

göre farklılık gösterebilir.

4. Ameliyat Sonrası Ağrı Ne Kadar Sürer?

Protez ameliyatı sonrası ağrı kontrolü modern tekniklerle oldukça başarılı şekilde yapılır. İlk günlerde bölgesel anestezi, PCA (hasta kontrollü analjezi) ve uygun ilaç protokolleri kullanılır. Genellikle:

• İlk 3–5 gün en yoğun ağrı hissedilir.
• 3. haftadan sonra ağrı büyük oranda azalır.
• 4. haftadan itibaren analjezik ihtiyacı oldukça düşer.

Fizyoterapi sürecinde de ağrı oluşabilir, bu durum geçicidir.

5. Hastanede Ne Kadar Kalınır?

Ortalama yatış süresi 2 ila 4 gün arasındadır. Bu süreçte:

• Enfeksiyon kontrolü
• Yara takibi
• İlk yürüme ve mobilizasyon
• Fizyoterapi başlangıcı

gibi adımlar tamamlanır. Minimal invaziv tekniklerde taburculuk süresi daha da kısalabilir.

6. Ne Zaman Yürümeye Başlanır?

• Genellikle ameliyatın ertesi günü hastalar ayağa kaldırılır.
• İlk günlerde yürüteç veya koltuk değneği ile yürünür.
• 1–2 hafta içinde yardımcı desteksiz yürüme mümkün hale gelir.
• 6. haftada genellikle normal yürüyüş paternine geçilir.

7. Protezin Ömrü Ne Kadardır?

Günümüzde kullanılan modern protezler 20–25 yıl dayanabilmektedir. Bu süre:

• Protezin malzemesi
• Cerrahi teknik
• Hastanın kilosu
• Aktivite düzeyi

gibi etkenlere bağlı olarak değişebilir. Genç yaşta yapılan protezlerde zaman içinde revizyon gerekebilir.

8. Ameliyat Sonrası Spor Yapmak Mümkün mü?

Evet, ancak ağır ve yüksek darbeli sporlardan kaçınılmalıdır. Uygun aktiviteler:

• Yüzme
• Yürüyüş
• Düşük tempolu bisiklet
• Hafif egzersizler

Yüksek zıplama, ani yön değiştirme gibi aktiviteler ise önerilmez.

9. Enfeksiyon Riski Ne Kadardır?

Modern sterilizasyon yöntemleri ve antibiyotik profilaksisi sayesinde enfeksiyon riski %1’in altına inmiştir. Ancak şeker hastalığı, bağışıklık yetmezliği veya ileri yaş gibi durumlar bu riski artırabilir. Enfeksiyon durumunda genellikle revizyon ameliyatı gerekebilir.

10. Protez Vücut İçin Zararlı mı?

Protezler biyouyumlu titanyum, seramik, kobalt-krom alaşımları gibi malzemelerden üretilir. Vücutla uyumludur ve alerjik reaksiyon riski çok düşüktür. Rutin takibi yapılan hastalarda sistemik zarara yol açmaz.

11. Ameliyat Sonrası Ne Zaman İşe Dönülür?

• Masa başı işler için ortalama 4–6 hafta
• Ayakta durmayı gerektiren işler için 2–3 ay
• Fiziksel efor gerektiren işlerde 3–6 ay sonra dönüş mümkündür.

İyileşme süreci kişiselleştirilir; hekimin önerisi doğrultusunda karar verilmelidir.

12. Ameliyat Sonrası Protez Gevşerse Ne Olur?

Protez gevşemesi nadir bir komplikasyondur. Şiddetli ağrı, yürüme güçlüğü, diz ya da kalçada instabilite belirtileri varsa görüntüleme yapılır. Gerekirse revizyon protezi ile yeniden ameliyat yapılır.